«Φήμη» - Daniel Kehlmann

“Μυθιστόρημα σε εννέα ιστορίες” υπόσχεται το εξώφυλλο, αλλά περισσότερο “εννιά ελαφρώς αλληλοσχετιζόμενες ιστορίες” θα ήταν ο δικός μου χαρακτηρισμός.

εκδ. Καστανιώτη (2009) - σελ. 162

μτφ. Κώστας Κοσμάς

Ένας άνδρας που μοιράζεται τον αριθμό του καινούριου του κινητού με κάποιον Ραλφ, ένας συγγραφέας προσκεκλημένος σε μια εκδήλωση στη λατινική Αμερική, μια ηλικιωμένη που ούσα βαριά άρρωστη θα επιλέξει την ευθανασία, ένας γνωστός ηθοποιός που αποτυγχάνει ως σωσίας του εαυτού του, μία συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων που εγκλωβίζεται αβοήθητη σε μια άγνωστη ασιατική χώρα, ένας βραζιλιάνος μπεστ-σελερίστας με αυτοκτονικές τάσεις, ένας βαριεστημένος υπάλληλος που το μόνο νόημα της ζωής του είναι να γράφει σε φόρουμ και μπλογκ, ένας παντρεμένος τμηματάρχης που ζει μια παράλληλη ζωή με την ερωμένη του και ένας συγγραφέας σε μια αποστολή σε εμπόλεμη ζώνη, είναι τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στα εννιά διηγήματα της συλλογής του Κέλμαν.

Το πρώτο διήγημα με ενθουσίασε, αλλά η συνέχεια δεν ήταν αντίστοιχη. Από τα υπόλοιπα, δυο-τρία τα βρήκα αρκετά ενδιαφέροντα, μερικά αδιάφορα, ενώ ένα δεν άντεξα καν να το ολοκληρώσω.

Ο υπότιτλος στο εξώφυλλο προϊδεάζει για ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, μια σκυταλοδρομία γεγονότων και αφηγήσεων, που η καθεμιά επηρεάζεται και εξαρτάται άμεσα από την προηγούμενή της, αλλά τελικά δεν είναι ακριβώς έτσι. Τα διηγήματα στέκουν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, με μερικά κοινά πρόσωπα να εμφανίζονται διάσπαρτα εδώ κι εκεί. Το καθένα δεν επηρεάζει τις υπόλοιπες ιστορίες, αλλά απλώς προσθέτει μερικές πινελιές που εξηγούν καλύτερα μερικά πράγματα που έχουμε προηγουμένως διαβάσει. Μέσα σε κάθε διήγημα ξεπετάγεται και ένα γνώριμο όνομα που, κλείνοντάς σου το μάτι, κάνει μια χαλαρή συσχέτιση με κάποια εκ των υπολοίπων.

Να πω την αλήθεια, βέβαια, αυτό το μοτίβο το προτιμώ σαφώς από ένα γραμμικό, μονότονο, προβλέψιμο “ο κομπάρσος του ενός διηγήματος είναι πρωταγωνιστής στο επόμενο”, αλλά το θέμα είναι πως μοιραία στο τέλος υπάρχει μια απογοήτευση, καθώς η μεγάλη σύνδεση που περιμένεις να εξηγήσει και με κάποιον μαγικό τρόπο να δέσει όλα τα προηγούμενα (βλ. τις προσδοκίες από τον υπότιτλο), δεν έρχεται ποτέ.

Σε γενικές γραμμές, δεν θα έλεγα ότι με ενθουσίασε η συγκεκριμένη συλλογή αλλά ούτε και μετάνιωσα που τη διάβασα. Διέκρινα μια πρωτοτυπία στη γραφή, μια φρέσκια ματιά και έναν ενδιαφέροντα αφηγηματικό τρόπο, ενώ και η συνεχής παλινδρόμηση των ηρώων ανάμεσα στην πραγματικότητα και σε άλλα παράλληλα σύμπαντα δίνει μια διαφορετική νότα. Τέλος, το βιβλιοφιλικό στοιχείο είναι έντονα παρόν, με τα περισσότερα διηγήματα να αναφέρονται –με τον έναν ή τον άλλον τρόπο– σε συγγραφείς.

Μπορεί κανείς να διαβάσει το πρώτο διήγημα, στην ιστοσελίδα των εκδόσεων.