"Το Τέρας" - Π. Βαλέε και Μ. Σγιεβάλ

Με αφορμή την μεγάλη εκδοτική και εμπορική αποδοχή που γνωρίζουν τα σκανδιναβικά αστυνομικά μυθιστορήματα το τελευταίο διάστημα, σκέφτηκα να αναφερθώ σε κάτι παρεμφερές.

Το Τέρας (Den vedervärdige mannen från Säffle)

Συγγραφείς : Π. Βαλέε (Per Wahlöö) και Μ. Σγιεβάλ (Maj Sjöwall)

Εκδόσεις : Γράμματα

Γλώσσα πρωτοτύπου : Σουηδικά

Μετάφραση : Αγγελική Τατάνη

Σελίδες : 221

Καθώς ο επιθεωρητής τη αστυνομίας, Στιγκ Νύμαν, νοσηλεύεται, υποφέροντας από μια βαριά ασθένεια, ένας άγνωστος εισβάλλει στο δωμάτιο του νοσοκομείου και τον δολοφονεί με μια ξιφολόγχη. Ο αστυνόμος Μάρτιν Μπεκ θα αναλάβει να εξιχνιάσει την υπόθεση, με τη συνδρομή του βοηθού του, Έιναρ Ρεν.

Καθώς αγόραζα το βιβλίο, είχα την εντύπωση ότι επρόκειτο για ένα ακόμη αστυνομικό σκανδιναβικό μυθιστόρημα, από αυτά που έχουν κατακλύσει την αγορά. Με μεγάλη μου έκπληξη, όμως, διαπίστωσα ότι πρόκειται για ένα αστυνομικό που γράφτηκε πριν σαράντα χρόνια, γεγονός που μου αύξησε την περιέργεια να το διαβάσω.

Το "Τέρας" είναι γραμμένο από τον Π. Βαλέε, και την σύντροφό του, Μ. Σγιεβάλ (δεν ξέρω αν η ελληνοποίηση των ονομάτων είναι ακριβής-έτσι αναφέρονται στο βιβλίο) το 1970. Το λογοτεχνικό αυτό δίδυμο έγραψε συνολικά δέκα αστυνομικά μυθιστορήματα, με κεντρικό ήρωα τον αστυνόμο Μάρτιν Μπεκ και το συγκεκριμένο είναι το έβδομο κατά σειρά.

Πρόκειται για ένα στρωτό μυθιστόρημα, με την ιστορία να ρέει φυσικά, χωρίς κενά ή άλματα. Ο διάλογος χρησιμοποιείται εκεί που χρειάζεται, για να ξεκουράζει τον αναγνώστη και να προχωράει η ιστορία. Ακολουθείται η τυπική φόρμα του αστυνομικού : διαπράττεται το έγκλημα, οι αστυνομικοί ειδοποιούνται και ξεκινά το ψάξιμο στη ζωή του θύματος για εύρεση εχθρών και φίλων, με την ελπίδα να βρεθεί κάποιο κίνητρο και τελικά ο δράστης.

Οι περισσότεροι ήρωες σκιαγραφούνται ικανοποιητικά, αλλά το παράδοξο είναι ότι  δεν συμβαίνει το ίδιο και για τον κεντρικό ήρωα (ο οποίος όμως λογικά έχει ήδη σκιαγραφηθεί στα προηγούμενα βιβλία της σειράς και το κοινό "έχει ήδη γνωριστεί" μαζί του).

Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι ότι κινείται στα επίπεδα της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας, έχοντας δύο κοινά χαρακτηριστικά με τους "απογόνους του".
Πρώτον, αποφεύγει τις μακροσκελείς και λεπτομερείς περιγραφές, τόσο προσώπων όσο και τοπίων και δίνεται έμφαση στην πλοκή.
Δεύτερον, η διαδικασία ανεύρεσης του ενόχου περνάει διακριτικά σε δεύτερο πλάνο, καθώς το όλο βιβλίο φαίνεται να είναι μία στηλίτευση της διαφθοράς και της αυθαιρεσίας της αστυνομίας. Με άλλα λόγια, το έγκλημα χρησιμοποιείται απλώς ως μέσο για την ανάδειξη και τον σχολιασμό κοινωνικών προβλημάτων της εποχής.

Το μειονέκτημα που εντόπισα, είναι η απροειδοποίητη διαδοχική αλλαγή οπτικής γωνίας κατά τα τελευταία κεφάλαια, με σκοπό να περιγραφούν οι παράλληλες σκηνές που εκτυλίσσονται σε διαφορετικά σημεία της πόλης ταυτόχρονα. Δεδομένου ότι στο υπόλοιπο βιβλίο χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά η οπτική γωνία του πρωταγωνιστή, Μάρτιν Μπεκ, ο αναγνώστης δυσκολεύεται λίγο να αντιληφθεί την αλλαγή αυτή.

Επίσης, είναι κουραστικό και λίγο περίεργο να αναφέρεται διαρκώς ο κεντρικός ήρωας με ολόκληρο το ονοματεπώνυμό του (Μάρτιν Μπεκ), αλλά αφήνω ένα μικρό παράθυρο αυτό να οφείλεται σε αναντιστοιχία κάποιας φράσης της σουηδικής γλώσσας με την ελληνική και αυτή να ήταν η βέλτιστη λύση κατά τη μετάφραση.

Σε γενικές γραμμές είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, που διαβάζεται εύκολα και γρήγορα λόγω των 200 περίπου σελίδων του. Προσωπικά, σίγουρα θα ψάξω και τα υπόλοιπα που κυκλοφορούν από το δίδυμο αυτό.