«Φορμόλη» & «Ηλιακή καταιγίδα»

Τα τελευταία χρόνια, τόσο στη χώρα μας όσο -εικάζω- και στο εξωτερικό έχουν γίνει πολύ της μόδας τα σκανδιναβικά αστυνομικά. Πλέον, όποιος Σουηδός (πρωτίστως) και Νορβηγός (δευτερευόντως) γράψει ένα αστυνομικό ή ένα θρίλερ, αυτομάτως έχει αυξημένες πιθανότητες να μπει στην λίστα των μπεστ-σέλλερ.

Μέχρι στιγμής, δεν συμμερίζομαι αυτήν την “σκανδιναβο-μανία”, καθώς τα σουηδέζικα αστυνομικά που διάβασα τον τελευταίο καιρό, συνολικά μου άφησαν μια μετριότατη επίγευση.

Ένα από αυτά που δεν ανταπεξήλθαν στις προσδοκίες μου είναι η «Ηλιακή καταιγίδα».

Asa Larsson

εκδ. Μεταίχμιο (2011) - σελ. 369

μτφ. Γρηγόρης Κονδύλης

Ένας νεαρός ιεροκήρυκας σε ένα σουηδικό χωριό δολοφονείται άγρια. Η Ρεμπέκα Μάρτινσον, δικηγόρος φορολογικών υποθέσεων στη Στοκχόλμη, μαθαίνει το τραγικό νέο και αμέσως σπεύδει στην περιοχή, καθώς παλαιότερα ήταν φίλη με την οικογένεια του θύματος.

Παρότι το εξώφυλλο ισχυρίζεται πως πρόκειται για “ένα μικρό θαύμα” και για ένα “διεθνές μπεστ-σέλερ”, μάλλον αδιάφορο θα χαρακτήριζα το πρωτόλειο της Λάρσον· δεν μου φάνηκε κάτι το αξιόλογο και υποθέτω πως κατάφερε να μεταφραστεί στα ελληνικά κυρίως χάρη στην τρέχουσα μόδα που λέγαμε παραπάνω.

Η αίσθηση που αποκόμισα είναι ότι η συγγραφέας προσπάθησε να κάνει μια μίξη μερικών κλασικών -για ένα αστυνομικό- συστατικών : μία δικηγόρο που παλεύει μόνη της ενάντια σε όλους και όλα, έναν στριφνό εισαγγελέα, μια καταφερτζού (ετοιμόγεννη) αστυνομικίνα, μπόλικα μυστικά αλισβερίσια και το σκοτεινό παρελθόν που επανέρχεται στην επιφάνεια. Όμως, για τα γούστα του αναγνωστικού μου αισθητηρίου, όλα αυτά τα πολύ ωραία συστατικά δεν αναμείχθηκαν επιτυχώς με αποτέλεσμα η ιστορία να είναι κάπως άνοστη και άνευρη.

Στα συν του έργου, η στηλίτευση μιας (δυστυχώς, αρκετά συνηθισμένης) κατάστασης κατά την οποία η θρησκεία χρησιμοποιείται από κάποιους επιτήδειους ως μέσο εξουσίας και πλουτισμού, καθώς και η ωραία αναπαράσταση της παγωμένης σουηδικής επαρχίας (με το σκούτερ για το χιόνι να είναι το σύνηθες μεταφορικό μέσο).

Δύσκολα θα διαβάσω άλλο βιβλίο της Λάρσον, αλλά σίγουρα θα διαβάσω κι άλλους Σουηδούς, καθώς μερικοί είναι ήδη αγορασμένοι και περιμένουν να βγουν από το ράφι.

Αντιθέτως, εξαιρετική επίγευση μου άφησε ένα αστυνομικό που μας έρχεται από λίγο βορειότερα.

Arnaldur Indridason

εκδ. Λιβάνη (2007 & 2013) - σελ. 392

μτφ. Έφη Τσιρώνη

Όταν, την περίοδο που διαβάζω ένα βιβλίο, μέσα στην ημέρα ανυπομονώ να έρθει η ώρα που θα βγάλω τον σελιδοδείκτη από τη θέση του και θα συνεχίσω να γυρίζω τις σελίδες, ε, αυτό είναι σημάδι για ότι το συγκεκριμένο βιβλίο μου αρέσει πολύ. Κάτι αντίστοιχο συνέβαινε και κατά τις τρεις ημέρες που αφιέρωσα στη «Φορμόλη».

Η υπόθεση : Ένας εβδομηντάχρονος βρίσκεται νεκρός στο σπίτι του, έχοντας δεχτεί ένα μοιραίο τραύμα το κεφάλι. Την δολοφονία αναλαμβάνει να εξιχνιάσει ο επιθεωρητής Έρλενδουρ, οποίος με τη βοήθεια των άμεσων συνεργατών του –του Σίγουρδουρ και της Έλινμποργκ– θα πρέπει να γυρίσει δεκαετίες πίσω, διεισδύοντας στα άδυτα της ζωής του θύματος και φέρνοντας στο φως μερικά καλά κρυμμένα μυστικά· μυστικά που κρύβουν ολόκληρες οικογενειακές τραγωδίες.

Πρόκειται για ένα κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα, στο οποίο δίδεται περισσότερη βαρύτητα στην εύρεση του ενόχου και λιγότερη στην κοινωνική κριτική (αν και η δεύτερη δεν απουσιάζει εντελώς).

Διαβάζοντας το, μπορώ να πω ότι θαύμασα την μαστοριά με την οποία ο Ισλανδός συγγραφέας έχτισε την ιστορία του· μια ιστορία εξαιρετικά καλογραμμένη και άρτια δομημένη, με φυσικότητα και χωρίς εξάρσεις ή υπερβολές· οι χαρακτήρες δεν είναι μήτε εξεζητημένοι μήτε αδιάφοροι, ενώ και η εξέλιξη της πλοκής είναι ομαλή και γρήγορη, οδηγώντας μας χωρίς κενά ή άλματα από το ένα στοιχείο στο επόμενο, μέχρι και το (λογικό και φυσιολογικό) τέλος.

Επιπλέον, μου άρεσε αρκετά ο κεντρικός χαρακτήρας, ο επιθεωρητής Έρλενδουρ. Είναι ένας έντιμος αστυνομικός, αλλά δεν διστάζει καμιά φορά να περνάει και λίγο τα εσκαμμένα προκειμένου να κάνει αποτελεσματικότερα τη δουλειά του· παρότι τα χρόνια του στην υπηρεσία τον έχουν σκληρύνει αρκετά, φαίνεται πως οι υποθέσεις του όλο και καταφέρνουν και τον επηρεάζουν συναισθηματικά, φυτεύοντάς του φιλοσοφικά ερωτήματα μέσα στο μυαλό. Ο λόγος, όμως, για τον οποίο μου έκανε περισσότερη εντύπωση είναι η στάση του ως πατέρας. Η η κόρη του είναι ναρκομανής, παράλληλα της προκύπτει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη χωρίς η ίδια να ξέρει ποιος είναι ο πατέρας, ενώ χρωστάει και χρήματα σε επικίνδυνους ανθρώπους του υποκόσμου. Παρόλα αυτά –και εντελώς αντίθετα από τα ελληνικά στάνταρ– ο Έρλενδουρ προσπαθεί με ηρεμία να την συνετίσει, σέβεται τα θέλω της για τη δική της ζωή, πικραίνεται μεν αλλά δεν παθαίνει υστερίες και γενικά έχει την συμπεριφορά που εμείς έχουμε στον νου μας σαν την τυπική (ψυχρή) βορειο-ευρωπαϊκή.

Εκτός από την αναγνωστική απόλαυση, αποκόμισα και μια καινούρια γνώση, σχετικά με τα ισλανδικά ονόματα. Οι Ισλανδοί, λοιπόν, χρησιμοποιούν τα μικρά ονόματα για να προσφωνούν ο ένας τον άλλον και όχι τα επίθετα, καθώς τα επίθετα δεν είναι χαρακτηριστικά οικογενειών (όπως είναι στην Ελλάδα), αλλά προκύπτουν από το πατρώνυμο προσθέτοντας απλώς μια κατάληξη (-σον για τους γιους και –ντοτιρ για τις κόρες).

¶ (για την «Ηλιακή καταιγίδα»)

Το αντίτυπό μου έχει κάποια θέματα με την εκτύπωση. Κάποιες σελίδες είναι έντονα τυπωμένες ενώ άλλες ισχνά. Η διαφορά αυτή, δε, παρατηρείται ενίοτε ακόμα και μέσα στην ίδια σελίδα…

¶ (για τη «Φορμόλη»)

Γενικότερα, καλό είναι, όταν δεν πρόκειται για κάποια από τις δημοφιλείς ευρωπαϊκές γλώσσες, να αναφέρεται από τον εκδότη η γλώσσα από την οποία έγινε η μετάφραση. Εδώ δεν αναφέρεται· υποθέτω ότι έγινε από τα αγγλικά.