«Logicomix»

Η πολύ πρωτότυπη και έξυπνη ιδέα μιας μαθηματικής ιστορίας σε μορφή κόμικ, ανήκει στον Απόστολο Δοξιάδη και τον Χρίστο Παπαδημητρίου, ενώ ο πανέμορφος σχεδιασμός του βιβλίου έγινε από τον Αλέκο Παπαδάτο και την Annie Di Donna.

 εκδ. Ίκαρος (2008) - σελ. 350

Η ιστορία αφορά στον βρετανό ειρηνιστή, φιλόσοφο και μαθηματικό, Μπέρτραντ Ράσελ (1872-1970) και στην πορεία της ζωής του, με βασικό άξονα τα μαθηματικά και ειδικότερα τον κλάδο της Λογικής. Στην ουσία πρόκειται για μια φιλοσοφικο-μαθηματική μυθοπλαστική βιογραφία.

Τον Σεπτέμβριο του 1939 ο Ράσελ είναι προσκεκλημένος σε ένα αμερικάνικο πανεπιστήμιο για να δώσει μια διάλεξη πάνω στην Λογική. Εκεί συναντά ένα πλήθος που διαδηλώνει ενάντια στην εμπλοκή των Η.Π.Α. στον πόλεμο (που μαίνεται στην Ευρώπη). Οι διαδηλωτές, γνωρίζοντας τη φιλειρηνική στάση του Ράσελ, τον καλούν να ακυρώσει τη διάλεξη και να διαδηλώσει μαζί τους. Εκείνος, όμως, τους αντιπροτείνει να μπουν στην αίθουσα και να παρακολουθήσουν την διάλεξή του, λέγοντάς τους ότι αυτά που θα πει έχουν άμεση σχέση με τον πόλεμο.

Η ομιλία του διατρέχει όλη τη ζωή του· τα παιδικά χρόνια δίπλα στην αυταρχική γιαγιά του, τον πρώτο του γάμο, την γνωριμία του με τα μαθηματικά μέσω του Ευκλείδη, το «παράδοξο του Ράσελ», τη συνεργασία με τον Άλφρεντ Νορθ Ουάιτχεντ για τη συγγραφή των «Πρινκίπια Ματεμάτικα», τη γνωριμία του με άλλους μαθηματικούς της εποχής (Βίτγκενσταϊν, Γκέντελ, Φρέγκε, Χίλμπερτ, Φον Νόιμαν, κ.α.) και τις -συχνές- μεταξύ τους διαφωνίες, τον δεύτερο γάμο και τη γέννηση του γιου του, καταλήγοντας στα γεγονότα των ημερών, δηλαδή την επέλαση των ναζί στην Ευρώπη, θέμα για το οποίο άλλωστε «καιγόταν» το ακροατήριό του.

Στην αφήγηση του Ράσελ, παρεμβάλλονται οι συναντήσεις των δημιουργών του βιβλίου (ναι, οι ίδιοι οι δημιουργοί είναι και χαρακτήρες του κόμικ!), κατά τις οποίες κουβεντιάζουν το πώς θα προσεγγίσουν καλύτερα το θέμα τους, με τις απαραίτητες διαφωνίες, ενστάσεις και επεξηγήσεις.

Παρά την εξαιρετική ιδέα, τελικά το όλο εγχείρημα δεν με ενθουσίασε. Η πρόθεση του Δοξιάδη και του Παπαδημητρίου ήταν η αναζήτηση των θεμελίων και της διαδρομής του κλάδου της Λογικής στις αρχές του 20^ού αιώνα, αλλά το Logicomix δεν κάνει ακριβώς αυτό. Μάλλον, για να είμαι πιο ακριβής, δεν κάνει τίποτα συγκεκριμένο. Θα έλεγα πως είναι ένα υβρίδιο που αποτελείται από δύο κομμάτια (μυθοπλασία και εκλαϊκευμένη επιστήμη), μη δίνοντας όμως σε κανένα από τα δύο το απαιτούμενο βάρος. Από τη μία ο μύθος, η ιστορία που διηγείται ο Ράσελ περνάει από πολλά γεγονότα αλλά κάπως επιδερμικά και χωρίς να προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον (ενώ αναλώνεται και σε μερικά περιττά μπλα-μπλα)· από την άλλη το καθαρά επιστημονικό κομμάτι το οποίο θίγεται ελάχιστα και δεν γίνεται αρκετά σαφές.

Πάντως, και ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα, το κόμικ αυτό δίνει αρκετή τροφή για σκέψη και είναι άριστη αφορμή για περαιτέρω αναζητήσεις και διάβασμα.