«Ο κρατούμενος μηδέν» - Γιάννης Καρβέλης

Ευχαριστήθηκα πολύ το μαθηματικό-δικαστικό αυτό μυθιστόρημα, αν και τελειώνοντάς το με άφησε με τη σκέψη «τι θα γινόταν αν…».

 εκδ. Γαβριηλίδης (2006) - σελ. 193

Η.Π.Α., 2009. Τρεις μεταπτυχιακοί μηχανικοί υπολογιστών –ένας Έλληνας και δύο Ινδοί– που εργάζονται για την κατασκευή μιας φυλακής υψίστης ασφαλείας (της «Απομόνωσης», στην αεροπορική βάση Λάνγκλεϊ), συλλαμβάνονται για προδοσία και κρατούνται στην «Απομόνωση». Λίγες μέρες αργότερα καταφέρνουν να αποδράσουν. Ένας σμηναγός και ένας σμηνίας κατηγορούνται για συνεργεία και προδοσία. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ένας καθηγητής Μαθηματικών προσπαθεί να αποδείξει πως, ακολουθώντας έναν συγκεκριμένο λογικό συλλογισμό, οι τρεις κρατούμενοι θα μπορούσαν να έχουν αποδράσει δίχως εξωτερική βοήθεια.

Το κύριο χαρακτηριστικό του έργου αυτού είναι οι μαθηματικοί γρίφοι. Πρώτα ένας σύντομος γρίφος που αφορά τους πρώτους αριθμούς, έπειτα ένας πιο σύνθετος που έχει να κάνει με φυλακισμένους και χρώματα καπέλων και, τέλος ο σημαντικότερος όλων, ο γρίφος του πώς θα μπορούσαν οι τρεις κρατούμενοι να αποδράσουν χρησιμοποιώντας τις μαθηματικές τους γνώσεις.

Ο Καρβέλης δεν αρκείται σε μια μυθοπλασία με μαθηματικές πινελιές, αλλά εμποτίζει το κείμενό του με αρκετούς μαθηματικούς συλλογισμούς (συλλογισμοί και μόνο –μην φανταστεί κανείς πολύπλοκους τύπους και εξισώσεις). Από τα μαθηματικά μυθιστορήματα που θυμάμαι, το συγκεκριμένο περιλαμβάνει τα περισσότερα αμιγώς μαθηματικά κομμάτια, για τα οποία δεν αρκεί μια απλή ανάγνωση, αλλά χρειάζεται συγκέντρωση και σκέψη για να γίνουν κατανοητά.

Παρά την εξαιρετική σε σύλληψη ιδέα της «Απομόνωσης» και των άκρως προηγμένων δικλίδων ασφαλείας που τη χαρακτηρίζουν, αυτό το μυθιστόρημα με έκανε να αναρωτηθώ «τι θα γινόταν αν το είχε γράψει ένας αμερικάνος;». Κι αυτό διότι έχει μεν την φόρμα των αμερικάνικων best-seller (φυλακές υψηλής τεχνολογίας, πολιτικά παρασκηνιακά συμφέροντα, τρομοκρατία, προδοσίες, νομικές μάχες στο αεροδικείο κι όλα αυτά συνδυασμένα με μια δόση μαθηματικών), αλλά παρόλα αυτά, δεν σε πιάνει από τα μούτρα για να σε καθηλώσει, δεν σε κάνει να χωθείς βαθιά στην ιστορία. Με λίγα λόγια, δεν απογειώνεται.

Ο συγγραφέας φαίνεται πως συνέγραψε καθαρά σαν καθηγητής και διόλου σαν λογοτέχνης –γεγονός καθόλα αποδεκτό βέβαια, αφού και το τελικό αποτέλεσμα είναι πολύ καλό. Έτσι, όμως, δεν έδωσε στο βιβλίο την ευκαιρία να διεκδικήσει το άριστα. Θεωρώ πως αν υπήρχε μια υποτυπώδης σκιαγράφηση των χαρακτήρων (η οποία είναι ανύπαρκτη), αν τα μαθηματικά κομμάτια ήταν πιο απλωμένα και παρουσιασμένα περισσότερο επεξηγηματικά και αν είχε δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη δικαστική μάχη, ο «Κρατούμενος μηδέν» θα μπορούσε άνετα να είναι ένα εξαιρετικό, αντί για ένα πολύ καλό μυθιστόρημα.