«Οι χρηματιστές ποτέ δεν πεθαίνουν» - Marc Fiorentino

Μια ενδιαφέρουσα σκιαγράφηση του κόσμου των επενδύσεων και της καθημερινότητας των trader, από έναν επί σειρά ετών υπεύθυνο αμερικάνικων επενδυτικών τραπεζών.

εκδ. Λαγουδέρα (2009) - σελ. 246

μτφ. Μαρία Κουμπούρα

Παρίσι, 2008. Ο Σαμ Βεντούρα πλησιάζει στα πενήντα, είναι αποκομμένος από τους πάντες και έχει μόλις καταφέρει να ξεπληρώσει τα χρέη του από τη (δεύτερη) χρεωκοπία του. Επί χρόνια χρηματιστής, όμως, δεν μπορεί να απαλλαχθεί εύκολα από το μικρόβιο των επενδύσεων. Αν και δεν διαθέτει προσωπικό κεφάλαιο, καταφέρνει να δανειστεί και να ξαναμπεί στο παιχνίδι, ποντάροντας στο ευρώ, τον δείκτη CAC, τον χρυσό και το πετρέλαιο.

Ο Fiorentino, μέσω του alter-ego του, περιγράφει αρκετά ανάγλυφα την καθημερινότητα ενός trader, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας, είναι το έντονο άγχος, ο ασταμάτητος έλεγχος των τιμών και αποτίμηση του χαρτοφυλακίου, και η απαραίτητη διαρκής ενημέρωση για τα παγκόσμια οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά τεκταινόμενα σε μια προσπάθεια για ερμηνευτεί ο σφυγμός της αγοράς.

Η πλοκή θα έλεγα πως τείνει στο να είναι απλοϊκή. Παρακολουθούμε κυρίως την καθημερινή πορεία του χαρτοφυλακίου του Βεντούρα, μαθαίνοντας ταυτόχρονα κάποια πράγματα για το επαγγελματικό και προσωπικό παρελθόν του, ενώ δεν λείπει και το κλισέ που θέλει την μοιραία γυναίκα που τον έχει στοιχειώσει να εμφανίζεται ξαφνικά στη ζωή του.

Αυτό που πραγματικά ξεχωρίζω από το ολιγοσέλιδο αυτό μυθιστόρημα, είναι η εύστοχη σκιαγράφηση της καθημερινότητας, των φόβων, των αμφιβολιών και των σκέψεων ενός επενδυτή. Ας αναφερθώ επιγραμματικά σε κάποιες εξ αυτών (όποιος έχει ασχοληθεί έστω και λίγο με το αντικείμενο, θα του φανούν οικεία τα παρακάτω) :

Πρώτα από όλα, μια σωστή πρόβλεψη είναι άχρηστη αν δεν συνοδεύεται από το σωστό timing. Ο καλός trader δεν προβλέπει π.χ. ότι η Χ μετοχή θα ανέβει από 3 ευρώ στα 5 ευρώ, αλλά προβλέπει και το πότε θα συμβεί αυτό.

Δεύτερον, ως επενδυτής, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποφασίσεις να μην κάνεις τίποτα. Μπαίνοντας κάποιος στο παιχνίδι (είτε είναι επαγγελματίας, είτε διαχειρίζεται το δικό του μικρό χαρτοφυλάκιο), αναπόφευκτα βλέπει τον εαυτό του σαν τον υπέρτατο trader, που πρέπει να ανοίγει και να κλείνει θέσεις ασταμάτητα, ξεχνώντας ότι κάποιες φορές είναι προτιμότερη η αναμονή από την επιπόλαια δράση.

Τρίτον, ένας trader σταδιακά αρχίζει να αδιαφορεί για το ύψος των κερδών ή των απωλειών (έχοντας μπουχτίσει να ακούει και να διαχειρίζεται δισεκατομμύρια) και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η αδρεναλίνη του παιχνιδιού –καταλήγοντας βεβαίως να μην διαφέρει πολύ από έναν κοινό τζογαδόρο.

Τέλος και ίσως με τη μεγαλύτερη σημασία, η ψυχολογία, που αποδεικνύεται πως παίζει έναν τεράστιο ρόλο στις αποφάσεις και πολλές φορές υπερφαλαγγίζει τη λογική, ακόμα και κι αν πρόκειται για πεπειραμένους επαγγελματίες του χώρου.

Επιπρόσθετα, καθώς βρισκόμαστε στο 2008 –μερικούς μήνες αφότου τα τοξικά στεγαστικά δάνεια άρχισαν να σκάνε στην Αμερική, αλλά με τις συνέπειες να μην έχουν φτάσει ακόμα για τα καλά στην Ευρώπη–, δεν μπορώ να μην αναφέρω τις συνεχείς εκτιμήσεις του Βεντούρα  (τις οποίες πιθανώς να ενστερνίζεται και ο ίδιος ο συγγραφέας) ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας τεράστιας οικονομικής ύφεσης, ανάλογη με αντίστοιχες μεγάλες υφέσεις του παρελθόντος.

Ευκολοδιάβαστο μυθιστόρημα, που δεν απαιτεί παρά λίγες βασικές (θεωρητικές, έστω) επενδυτικές γνώσεις για να διαβαστεί. Η καθημερινή καταγραφή των τιμών κλεισίματος και της πορείας του χαρτοφυλακίου του Βεντούρα, προκαλεί ένα κάποιο ενδιαφέρον για να διαβάσεις παρακάτω και να μάθεις αν τελικά θα (ξανα)χρεωκοπήσει ή θα πλουτίσει, αλλά μέχρι εκεί· ως λογοτεχνικό έργο, γρήγορα θα σβηστεί από τη μνήμη μου.

Μία θετική ψήφος στην Μαρία Κουμπούρα για την καλή μετάφραση και τις πολύ καλές υποσημειώσεις (αν και θα μπορούσαν να υπάρχουν λίγες ακόμη, π.χ. για το ποιος είναι Ντιζαρντέν ή ο Κερβιέλ). Μία αρνητική ψήφος στην έκδοση, καθώς υπάρχουν κάμποσα τυπογραφικά λάθη.