«Ποιός σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα» - Mark Haddon

Δανείστηκα το βιβλίο αυτό από μια φιλική βιβλιοθήκη χωρίς να έχω ακούσει τίποτα σχετικά. Στο οπισθόφυλλο δεν υπάρχει περίληψη και η μοναδική σύσταση που είχα ήταν το σχόλιο «είναι καλό» από τον κάτοχό του.

Ξεφυλλίζοντάς το, αργότερα, μου έκανε εντύπωση πως τα κεφάλαια δεν αριθμούνται με τον συνήθη τρόπο, αλλά ως εξής : 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, …  Πολύ ωραίο εύρημα!

εκδ. Ψυχογιός (2004) - σελ. 294

μτφρ. Άννα Παπασταύρου

Έχοντας ολοκληρώσει την ανάγνωση, μπορώ να πω ότι πρόκειται για ΜΕΓΑΛΟ ΒΙΒΛΙΟ.

Ο δεκαπεντάχρονος Κρίστοφερ Μπουν ζει με τον πατέρα του στο Σουίντον. Είναι αυτιστικός και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο τρόπος σκέψης του και η συμπεριφορά του να είναι διαφορετική από των συνομηλίκων του. Καθώς ένα βράδυ ανακαλύπτει πως ο σκύλος μιας γειτόνισσας έχει δολοφονηθεί, βάζει σκοπό να βρει τον ένοχο, παρά τις έντονες αντιρρήσεις του πατέρα του. Έτσι, ξεκινά τις έρευνές του, ψάχνοντας και ρωτώντας τους γείτονες -καταγράφοντας παράλληλα την εξέλιξη των ερευνών του έτσι ώστε να συνθέσει ένα αστυνομικό βιβλίο. Τελικά, όμως, η προσπάθεια λύσης του εγκλήματος αυτού θα τον οδηγήσει σε πολύ σημαντικές ανακαλύψεις για την οικογένειά του αλλά και για τον εαυτό του.

Στην ουσία πρόκειται για την θεώρηση της πραγματικότητας από την οπτική ενός αυτιστικού αγοριού. Ο Κρίστοφερ δεν μοιάζει με τους άλλους εφήβους. Έχει μια ιδιαίτερη συμπεριφορά που τον δυσκολεύει στις κοινωνικές συναναστροφές του, αλλά συνάμα έχει και μια εκπληκτική έφεση στις επιστήμες των μαθηματικών και της φυσικής. Δεν μπορεί να λέει ψέματα, απεχθάνεται το κίτρινο και καφέ χρώμα και έχει ένα ποντίκι για κατοικίδιο. Δεν θέλει να τον αγγίζει ποτέ κανείς και όταν εκνευρίζεται ή αγχώνεται λύνει γρίφους στο μυαλό του. Αντιμετωπίζει το καθετί τι με μια αξιοσημείωτη αντικειμενικότητα και ψυχραιμία, θαρρείς και λύνει ένα μαθηματικό πρόβλημα. Κυριολεκτεί πάντοτε και ο απόλυτα ευθύς -χωρίς ωραιοποιήσεις και στρογγυλεύσεις- λόγος του είναι συχνά αφοπλιστικός για τους γύρω του. Προσπαθεί συνεχώς να προσαρμόζει τις ανάγκες του και τις επιθυμίες του στις συμβάσεις της καθημερινότητας, αλλά μονίμως πέφτει πάνω στον τοίχο της αδυναμίας/αδιαφορίας των άλλων στο να αποδεχτούν τη διαφορετικότητά του και το γεγονός πως εκείνος ξεφεύγει λίγο από τις συμβατικές συνήθειες, χωρίς όμως αυτό να τον καθιστά κατώτερο ή παράξενο.

Παρότι το εξώφυλλο και η υπόθεση μπορεί να θεωρηθεί πως παραπέμπουν σε ένα παιδικό βιβλίο ή μια ανάλαφρη ιστορία για τους μικρούς μας φίλους, διαπίστωσα πως σε καμία περίπτωση δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Η γραφή του Haddon είναι τόσο απλή όσο χρειάζεται για να προσδώσει με αληθοφάνεια την οπτική ενός αυτιστικού αγοριού, αλλά δεν είναι καθόλου απλοϊκή και τα μηνύματα που μεταφέρει μόνο παιδικά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Η παρουσία μιας αίσθησης γλυκόπικρου χιούμορ είναι συνεχής, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι αντιδράσεις του Κρίστοφερ προκαλούν την συμπάθεια και τη συγκίνησή μας.

Για μένα, το σημαντικότερο μήνυμα του μυθιστορήματος είναι η ανάδειξη των διαφορετικών τρόπων αντιμετώπισης της ιδιαίτερης συμπεριφοράς ενός παιδιού, ακόμα κι από άτομα της ίδιας του της οικογένειας. Φαίνεται πως η έξω από τη συνηθισμένα συμπεριφορά ενός παιδιού δεν είναι κάτι που μπορούν όλοι να αντιμετωπίσουν με την ίδια επιτυχία, και είναι δυνατό σε ορισμένες περιπτώσεις να προκαλεί τέτοια προβλήματα ώστε να υπερνικά ακόμα και την (ανιδιοτελή και άνευ όρων) γονική αγάπη και να δημιουργεί ρήγματα στις οικογενειακές σχέσεις.

Πολύ χαίρομαι που έπεσε στα χέρια μου αυτό το βιβλίο και δεν μπορώ παρά να υποστηρίξω πως για βιβλία σαν κι αυτό αξίζει να διαβάζει κανείς λογοτεχνία!