«Το λάθος του επιθεωρητή Παλμού» - Mika Waltari

Μα, κάνουν οι επιθεωρητές των μυθιστορημάτων ποτέ τους λάθη; Αυτοί είναι πάντα ατρόμητοι και πανέξυπνοι, βρίσκονται ένα βήμα πριν από τον ένοχο και τα μόνα ελαττώματά τους είναι το πολύ-πολύ το αλκοόλ, το κάπνισμα, άντε και οι απαγορευμένες ουσίες.

Ο τίτλος εδώ είναι ιντριγκαδόρικος, και αρκετά περίεργος κι οξύμωρος για αστυνομικό μυθιστόρημα. Όμως δεν είναι –παρά σε έναν πολύ μικρό βαθμό– αντιπροσωπευτικός του βιβλίου.

εκδ. Καλέντης - σελ. 257

μτφ. (από τα Φινλανδικά) Μαρία Μαρτζούκου

Ο εκκεντρικός και  ως επί το πλείστον αντιπαθής γόνος μια πλούσιας οικογένειας χάνει τη ζωή του σε ένα –κατά τα φαινόμενα– ατύχημα μέσα στο λουτρό του. Βεβαίως, στην αστυνομική μυθοπλασία ποτέ ένας τέτοιος θάνατος δεν είναι τελικά ατύχημα, αλλά φόνος, κι έτσι σχεδόν όλος ο περίγυρος του θύματος, οι οποίοι βρίσκονταν μαζί του το τελευταίο βράδυ αλλά και το επόμενο πρωινό (όταν και έχασε τη ζωή του), είναι ύποπτοι.

Θεωρώ πως ο Βαλτάρι προσπάθησε να βαδίσει στα χνάρια των κλασικών βρετανικών αστυνομικών, αλλά το έκανε τόσο πιστά που τελικά έφτιαξε μια εν πολλοίς φθηνή κόπια, χωρίς κάτι το αυθεντικό. Το «Ποιος σκότωσε την κυρία Σκρουφ» μου είχε αφήσει καλύτερες εντυπώσεις, αλλά εδώ το μόνο που διέκρινα ήταν μια προσπάθεια συγκέντρωσης διάφορων υπόπτων, με τα ελάχιστα στοιχεία να αφήνουν περιθώρια για ενοχή οποιουδήποτε εξ αυτών και τελικά ο “πανέξυπνος” επιθεωρητής να βρίσκει την άκρη του νήματος, ενώ ακόμα οι βοηθοί του δεν έχουν καταλάβει το παραμικρό… Επίσης, διέκρινα και προβλήματα αληθοφάνειας, με κορυφαίο εκείνο όπου ένας αστυνομικός δανείζει το όπλο του σε έναν ύποπτο (!).

Ας ξαναγυρίσουμε στον παράξενο τίτλο, ο οποίος από την μία χωλαίνει, καθώς τελικά δεν μπορείς να πεις ότι όντως έκανε κάποιο λάθος ο επιθεωρητής, αλλά από την άλλη μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτός, αφού η ιστορία αποτυπώνεται (υποκειμενικά) από τη σκοπιά του νεαρού βοηθού του Παλμού, και μοιραία ο “συγγραφέας” ετούτος βάζει την δική του σφραγίδα.

«Καθήκον μας, βλέπεις, δεν είναι να κάνουμε κάτι, αυτό το φροντίζουν οι εγκληματίες. Καθήκον μας είναι να το διαλευκάνουμε. Η δουλειά μας είναι από τη φύση της παθητική, γιατί το προμελετημένο έγκλημα δεν μπορούμε να το αποτρέψουμε. Και στη διαλεύκανση ενός εγκλήματος δεν χωράει επ’ουδενί ρομαντισμός, αλλά αντικειμενικός ρεαλισμός. Εσύ μιλάς πολύ για θεωρία του εγκλήματος, ψυχολογία, διαίσθηση και ποιος ξέρει τι άλλο. Εγλω όμως είμαι ένας απλός γερο-μπάτσος. Θέλω να σου βάλω ακόμα μια φορά μέσα στο κεφάλι ότι η φαντασία και η ψυχολογία και η διαίσθηση δεν έχουν, και δεν πρέπει να έχουν, καμία σχέση με την αντικειμενική διαλεύκανση του εγκλήματος. Πρέπει απλώς να καταγραφούν τα γεγονότα, τα πραγματικά γεγονότα, να γίνουν οι σωστοί συσχετισμοί και να εξαχθούν τα αναγκαία συμπεράσματα. Αυτά! Όλα τ’ άλλα μας οδηγούν σε λάθος δρόμους». (λόγια του επιθεωρητή Παλμού)

¶

Δεν μου άρεσε η επιλογή στην αρχή κάθε κεφαλαίου να υπάρχει μια συνοπτική (4-5 γραμμές) περίληψή του. Μετά τα δύο-τρία πρώτα κεφάλαια, σταμάτησα να τις διαβάζω.