«Ο συμβολαιογράφος» - Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής

Όσοι των Ελλήνων κατά την αρχήν της επαναστάσεως απήλαυσαν της ενθουσιώδους φιλοξενίας των Κεφαλλήνων, ενθυμούνται ίσως εις Αργοστόλιον, την πρωτεύουσαν της νήσου, τον συμβολαιογράφον Τάπαν, γέροντα ρικνόν, κυφόν, αναφαλατίαν, σεσηρός γελώντα και καλύπτοντα υπό πράσινα δίοπτρα οφθαλμούς υελώδεις και βλέμμα λοξόν.

εκδ. Τα Νέα - σελ. 167

Στις αρχές του 19^ου αιώνα, στην Κεφαλονιά, ο πλούσιος κόμης Νανέτος αποκληρώνει τον ανιψιό του, Γεράσιμο, και αφήνει την περιουσία του στον έμπιστο γραμματέα του. Ο ανιψιός, όμως (που δεν αποτελεί και υπόδειγμα τιμιότητος), δεν σκοπεύει να το αφήσει έτσι και δεν έχει πρόβλημα να καταφύγει σε οποιοδήποτε μέσο χρειαστεί. Στα βρόμικά σχέδιά του, θα βρει βοηθό του τον συμβολαιογράφο Τάπα.

Πολύ ευχάριστη έκπληξη αυτή νουβέλα του Ραγκαβή (1809-1892). Ένα παραμύθι μηχανορραφιών και δολοπλοκιών, που περνάει διδακτικά μηνύματα (περίπου όπως και οι μύθοι του Αισώπου) και μέσα από το οποίο αποτυπώνεται, επίσης, η επτανησιακή κοινωνία της εποχής. Είναι ολιγοσέλιδο (αν υπολογίσουμε και τις μπόλικες κενές σελίδες ανάμεσα στα κεφάλαια, τότε με το ζόρι φτάνει τις 140 σελίδες) και διαβάζεται απίστευτα γρήγορα κι ευχάριστα.

Στα αξιοσημείωτα του έργου είναι η γλώσσα –είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα, χωρίς όμως αυτό να δυσχεραίνει ούτε στο ελάχιστο την ανάγνωση και κατανόησή του. Προσωπικά, δεν είχα ξανα-διαβάσει κάτι στην καθαρεύουσα και τολμώ να πω πως δεν μου φάνηκε και τόσο δύσκολη στην κατανόηση, ενώ μου άρεσε και το ότι η δομή της χαρακτηρίζεται από μια αυστηρότητα, σε αντίθεση με την νέο-ελληνική, όπου η σύνταξη δεν είναι πάντα τόσο αυστηρή.

Επίσης, να σταθώ στην διάλεκτο που χρησιμοποιείται από τους χαρακτήρες, και κυρίως από τον σιορ Τάπα· μια μίξη της ελληνικής και της ιταλικής γλώσσας, με κάθε του φράση να αποτελείται σχεδόν κατά το εν τρίτο από το ιταλικές λέξεις (εκεί ίσως δημιουργείται μια μικρή δυσκολία, αλλά ξεπερνιέται καθώς οι περισσότερες λέξεις έχουν κοινή ρίζα με τις αντίστοιχες των σημερινών ευρωπαϊκών γλωσσών, π.χ. κομανδάρει, μιράκολο, πόβερο, κτλ)

Πολύ ωραία και φροντισμένη η έκδοση, με ένα εκτενές βιογραφικό του συγγραφέα και ένα αναλυτικό εισαγωγικό σημείωμα του Αλέξη Ζήρα. Τέλος, να σημειώσω ότι, έχει διατηρηθεί μεν η καθαρεύουσα, αλλά το πολυτονικό έχει αντικατασταθεί από το μονοτονικό.