«Ο αδύνατος άντρας» - Dashiell Hammett

Χάρη στην πολύ καλή αυτή συλλεκτική έκδοση του Μεταίχμιου, που περιλαμβάνει τέσσερα μυθιστορήματα, γνώρισα σχεδόν στο σύνολό του, το έργο του Hammett (1894-1961).

εκδ. Μεταίχμιο(2009) - σελ. 200

μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου

Ο «Αδύνατος άντρας», αντίθετα με το «Γεράκι της Μάλτας», δεν είναι μια hard-boiled ιστορία, με σκληροτράχηλους ντετέκτιβ, μάχες σώμα με σώμα και ασταμάτητο πιστολίδι. Είναι μια κλασική αστυνομική ιστορία του τύπου «ψάχνω τον δολοφόνο» μέσα από λογικούς συνδυασμούς και τη διάκριση της αλήθειας από το ψέμα.

Ο ελληνικής καταγωγής πρώην ιδιωτικός ντετέκτιβ, Νικ Τσαρλς, βρίσκεται στην Νέα Υόρκη για τις διακοπές των Χριστουγέννων, όταν πληροφορείται την δολοφονία της γραμματέως ενός παλιού του πελάτη. Δεν θέλει να εμπλακεί στην υπόθεση, αλλά μετά από κάποια γεγονότα (και αφού όλοι θεωρούν ότι την έχει ήδη αναλάβει) αναγκάζεται τελικά να αναμειχθεί. Οι ύποπτοι είναι πάρα πολλοί –ακόμη κι ο ίδιος!– και ανάλογα με τα στοιχεία που διαρκώς προκύπτουν, οι πιθανότητες βαραίνουν εναντίον διαφορετικού υπόπτου κάθε φορά. Η λύση δεν έρχεται παρά στις τελευταίες σελίδες, κατά κάποιον τρόπο στο στυλ του Σέρλοκ Χολμς. Ο Νικ Τσαρλς, χωρίς κανένας άλλος να έχει υποψιαστεί τίποτα, ανακοινώνει τη λύση εξηγώντας βήμα-βήμα το πώς έχουν συμβεί τα γεγονότα.

Ο κεντρικός χαρακτήρας, Νικ Τσαρλς, δεν είναι καλοφτιαγμένος (όπως και κανείς απ’τους υπόλοιπους χαρακτήρες). Στο πρώτο μισό εμφανίζει μια συνεχή επιθυμία για αλκοόλ –στα όρια της γραφικότητας– η οποία εξαφανίζεται εντελώς στο δεύτερο μισό! Επίσης, συμπεριφέρεται μονίμως με ένα ενοχλητικό στυλ αδιάφορου χιούμορ (όπως, επίσης, αρκετοί χαρακτήρες), που παραπέμπει περισσότερο σε παρωδία παρά σε αστυνομική ιστορία.

Επιπλέον, οι Έλληνες αναγνώστες δεν μπορούμε να ταυτιστούμε μαζί του, καθώς δεν εμφανίζει κανένα στοιχείο που να παραπέμπει στην ελληνική καταγωγή του –εκτός από το ότι, όπως αναφέρεται, το επίθετό του είναι Χαραλαμπίδης.

Παραδόξως, αν και ο «Αδύνατος άντρας» αποτελεί το κύκνειο άσμα του Hammett, στα μάτια μου δεν μοιάζει τόσο καλοδουλεμένο και προσεγμένο. Οι βασικοί χαρακτήρες εισάγονται απότομα (τόσο απότομα, ώστε μετά από μερικές σελίδες αναγκάστηκα να ψάξω εάν έχουν πρωταγωνιστήσει σε προηγούμενη ιστορία –τελικά, δεν έχουν), χωρίς λεπτομέρειες που θα μας του συστήσουν και θα μας βάλουν στο κλίμα. Η εμμονή στα στοιχεία και στα σενάρια είναι κάπως υπερβολική, με αποτέλεσμα κανένας χαρακτήρας να μην εμβαθύνεται και ο ρυθμός είναι ανιαρά σταθερός.

Φαντάζομαι πως όταν κάποιος έχει διαβάσει το εξαιρετικό «Γεράκι της Μάλτας», τότε δεν μπορεί να έχει μεγάλες απαιτήσεις από τα υπόλοιπα έργα του αμερικάνου συγγραφέα. Καλός ο «Αδύνατος άντρας», χωρίς να είναι κάτι αξιομνημόνευτο, όμως.