«Το τελευταίο θεώρημα του Φερμά» - Simon Singh

Πραγματικά απήλαυσα την ανάγνωση ετούτου του βιβλίου.

Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη και άκρως κατανοητή περιγραφή της «ζωής» του διάσημου αυτού μαθηματικού γρίφου, ο οποίος επί τρεισήμισι αιώνες αποτελούσε μια σπαζοκεφαλιά για ολόκληρη την Μαθηματική κοινότητα.

Ο συγγραφέας ξεκινά σκιαγραφώντας ορισμένα σημεία της Θεωρίας Αριθμών (κλάδος στον οποίο εντάσσεται και το τελευταίο θεώρημα του Φερμά), ενώ το ενδιαφέρον κομμάτι της εξιστόρησης αφορά την περίοδο μετά το 1637, οπότε και ο Pierre de Fermat έγραψε σε ένα περιθώριο βιβλίου πως έχει μια απόδειξη για το θεώρημά του, αλλά το περιθώριο της σελίδας είναι υπερβολικά μικρό για να την χωρέσει! Έκτοτε, πάμπολλοι μαθηματικοί βάλθηκαν να το αποδείξουν (ή να το καταρρίψουν) – όσο, όμως, περνούσαν τα χρόνια και καμία ολοκληρωμένη απόδειξη (ή αντιπαράδειγμα) δεν δημοσιευόταν, τόσο η φήμη του γιγαντωνόταν.

  

«Τα μαθηματικά είναι νησιά γνώσης μέσα σε μια θάλασσα άγνοιας» (σελ. 246)

Όπως είναι γνωστό, το τελευταίο θεώρημα του Φερμά απεδείχθη από τον Andrew Wiles, την δεκαετία του 1990. Το ενδιαφέρον είναι ότι, παρότι η δόξα της απόδειξης αποδόθηκε στον Άγγλο μαθηματικό, ουσιαστικά ο ίδιος εν πολλοίς βασίστηκε σε σπουδαία συμπεράσματα συγχρόνών του αλλά και προγενέστερων ερευνητών και είχε την εξαιρετική έμπνευση να διακρίνει και να τεκμηριώσει χρήσιμες διασυνδέσεις μεταξύ διαφορετικών κλάδων των Μαθηματικών. Εδώ, η διάσημη απόδειξη σκιαγραφείται σε αδρές γραμμές, με έναν πολύ εύληπτο τρόπο.

Εκτός από την πολύ ενδιαφέρουσα πορεία του θεωρήματος, στο βιβλίο του Singh αποτυπώνεται επίσης και η ζηλευτή αφοσίωση που επέδειξε ο Wiles. Η αστείρευτή του δίψα για να φτάσει στην απόδειξη, αλλά και η απόλαυσή που λάμβανε ενόσω καταπιανόταν με αυτό, είναι διάχυτες στις σελίδες του βιβλίου.

«Σίγουρα ήταν ένα μεγάλο γεγονός, εγώ όμως είχα ανάμεικτα συναισθήματα. Χρόνια ολόκληρα είχε γίνει ένα κομμάτι από μένα, ήταν όλη η ερευνητική μου ζωή. Είχα δεθεί τόσο με το πρόβλημα, ώστε πραγματικά αισθανόμουν ότι ενώ το είχα μόνο για μένα, τώρα το άφηνα να φύγει. Σαν να ένιωθα ότι ξεγράφω ένα κομμάτι μου». (σελ. 311)

Ο Ευκλείδης πίστευε στην αναζήτηση αυτής καθαυτής της μαθηματικής αλήθειας, χωρίς να ενδιαφέρεται για την εφαρμογή της. Λέγεται μάλιστα ότι κάποτε ένας μαθητής του τον ρώτησε για την χρήση αυτών που διδασκόταν. Όταν τελείωσε το μάθημα, ο Ευκλείδης στράφηκε προς τον δούλο του λέγοντας : «Δώσε στο αγόρι ένα νόμισμα αφού επιθυμεί κέρδος από ό,τι μαθαίνει». Ύστερα από αυτό, ο μαθητής αποβλήθηκε. (σελ. 80)

«Το τελευταίο θεώρημα του Φερμά»

Simon Singh

σελ. 369

εκδ. Τραυλός (1998)